 |
Liczba osób na stronie: 1 |
 |
© Piotr M. Iwiński |
2002-2005 |
GG: 3841120  |
Stronę najlepiej oglądać: |
w rozdzielczości |
800x600 |
w przeglądarce |
Internet Explorer |
Kodowanie znaków: |
iso-8859-2 |
|

Trasy punktowane GOT | Regulamin GOT PTTK | Regulamin Przodownika Turystyki Górskiej
Górska Odznaka Turystyczna Polskiego Towarzystwa
Turystyczno-Krajoznawczego nie jest zwykłą odznaką sprawnościową, czy
krajoznawczą, jakich wiele funkcjonuje czy to w samym PTTK, czy w innych
organizacjach. Ta jej osobliwa szczególność wynika z wielu przyczyn, z których
na pierwszym miejscu trzeba wymienić swoistość środowiska górskiego, tak
odmiennego od tego, z czym spotykamy się na nizinach. "Góry są całe jakąś baśnią
świata" - powiada poeta i bez wątpienia ma rację. Góry są baśniowe naturalnym
pięknem ich przyrody ożywionej i nieożywionej, oraz pięknem kultury regionalnej,
jaka się u ich stóp, a także w nich samych, rozwinęła. Ale jak każda baśń, także
i one kryją w sobie nadto elementy grozy, z tym że jest ona wcale niebaśniowa, a
całkiem realna, o czym dowodnie poświadczają kroniki TOPR i GOPR. Góry bowiem,
nawet te najniższe, pogardliwie nieraz określane jako "kapuściane", potrafią być
niebywale groźne dla kogoś, kto ich nie zna, kto nie wie, jak się po nich
poruszać, lub nie umie podjąć decyzji, czy można w nie wyjść, czy też raczej
zatrzymać się na dłużej w schronisku. Jednym słowem, chcąc właściwie chodzić po
górach, trzeba się tego po prostu nauczyć.
Temu celowi służy właśnie Górska Odznaka Turystyczna
PTTK. Ma ona być i - jak pokazuje długoletnie doświadczenie - faktycznie jest
instrumentem właściwie pojmowanej nauki gór, rozumianej zarówno w sensie
krajoznawstwa, jak i praktyki górskiego wędrownictwa. Jej regulamin został tak
skonstruowany, że stopniowo wprowadza zdobywcę odznaki w arkana sztuki
wędrowania po górach, stopniowo poszerza jego znajomość górskiego świata o coraz
to nowe, i różnego typu, grupy gór, ucząc go przy tym niezbędnego doświadczenia
górskiego. Każdy kolejny stopień odznaki świadczy o osiągnięciu wyższego poziomu
poznania gór i umiejętności bezpiecznego po nich wędrowania.
Odznaka ma bardzo długą, przeszło
sześćdziesięcioletnią tradycję i jest jedną z najstarszych polskich odznak
turystycznych (chronologicznie drugą po Górskiej Odznace Narciarskiej, przejętej
po wojnie przez PTTK od Polskiego Związku Narciarskiego). Idea odznaki
pojmowanej jako wyróżnik poziomu umiejętności turystycznych oraz znawstwa gór
przez jej posiadacza, a równocześnie jako swoista materialna nagroda za trud
górskiej wędrówki, torowała sobie drogę w Polskim Towarzystwie Tatrzańskim
bardzo powoli. Wynikało to z ideologii Towarzystwa, u której podstaw leżała
zasada bezinteresowności w uprawianiu turystyki górskiej. Głównym motywem
podejmowania trudu górskich wędrówek były względy natury estetycznej,
emocjonalnej i poznawczej. O żadnych innych, bardziej wymiernych, czy tym
bardziej materialnych kategoriach nie było mowy. Tak ukształtowany etos turysty
górskiego, oficlanie głoszony przez PTT, obowiązywał przez długi czas - aż po
lata międzywojenne.
Pod wpływem gwałtownego rozwoju różnego rodzaju
dyscyplin sportowych i postępującego w polskim społeczeństwie wzrostu szeroko
pojmowanej kultury fizycznej, który nastąpiło po I wojnie światowej, w ideologii
górskiej, a zwłaszcza w taternictwie, począł zdobywać sobie miejsce kierunek
sportowy, którego głosiciele upatrywali sens eksploracji górskiej we
współzawodnictwie. Ponieważ taternictwo i turystyka górska od początku swego
powstania ściśle się ze sobąłączyły, nadto zaś powiązane były ze sobą
organizacyjnie, znajdując się w obrębie jednego stowarzyszenia (najpierw w TT,
potem w PTT), musiało w końcu dojść do przeniknięcia owych sportowych elementów
także w sferę ideologii turystyki górskiej. Niebagatelną rolę w owej
transformacji ideologicznej odegrała też władza państwowa, która - w celu
aktywizacji sportowej polskiego społeczeństwa - w 1930 r. powołała do życia tzw.
Państwową Odznakę Sportową (POS). Odpowiedni resort zwrócił się nawet do PTT z
sugestią włączenia się Towarzystwa w system funkcjonowania POS, ale Towarzystwo
początkowo odmówiło, motywując to sprzecznością "z zasadami ideologicznymi
turystyki górskiej". Idea odznaki jednak, zwłaszcza kiedy w 1932 r. Polski
Związek Narciarski ustanowił swoją Górską Odznakę PZN, będącą pierwszą polską
odznaką turystyczną, a więc taką, która potwierdzała stopień kwalifikacji
turystycznych jej zdobywcy, poczęła zyskiwać pośród członków PTT coraz
przychylniejszy grunt. Znalazło to odbicie w przystąpieniu Towarzystwa do akcji
POS w 1934 r., powołaniu do życia przez Oddział PTT "Beskid Śląski" w Cieszynie,
jeszcze w sezonie letnim tegoż roku, własnej odznaki turystycznej, a także w
projekcie Odznaki Huculszczyzny PPT, z którym wystąpił z początkiem 1935 r.
Oddział PTT w Stanisławowie. Pod wpływem tych działań wnet pojawiła się myśl,
aby akcję odznaki rozszerzyć na całe Towarzystwo. Powołano specjalną komisję,
która przygotowała konkretny projekt regulaminu, ustalający m.in. nazwę odnaki
jako Odznaka Górska PTT. Owa działalność Towarzystwa nad powołaniem do życia
nowej odznaki turystycznej wzbudziła sprzeciwy ze strony PZN, organizacji
konkurującej z PTT o prymat w górach, której władze, nie bez podstaw zresztą,
zarzuciły PTT powielanie wzorów i stwarzanie konkurencji dla Odznaki Górskiej
PZN. Związek uważał, iż nazwa Odznaka Górska jest - w opinii społecznej -
ściśle związana z instytucją Odznaki Górskiej PZN, nadto wskazywał, że użycie
dla odznaki PTT zarówno sformułowania Odznaka Górska, jak i terminu przodownik
(występującego w Odznace Górskiej PZN) wywoła wśród turystów zamęt i
nieporozumienia. Sporne problemy rozstrzygnięto w końcu w ten sposób, iż dla
nowej odznaki przyjęto nazwę Górska Odznaka Turystyczna PTT, zaproponowaną przez
Stanisława Osieckiego, ówczesnego prezesa Towarzystwa, oraz zgodzono się na
określenie przewodnik do GOT w miejsce przodownika.
W dniu 23 czerwca 1935 r. Walny Zjazd Delegatów PTT
obradujący w Stanisławowie formalnie powołał do życia Górską Odznakę PTT. Szybko
też wydano drukiem pierwszy Regulamin Górskiej Odznaki Turystycznej PTT wraz ze
spisem punktowanych wycieczek oraz spisem przewodników do GOT, by akcja odznaki
rozpoczęła się jeszcze w bieżącym sezonie turystycznym.
Jesienią tegoż roku spośród kilku propozycji na
projekt odznaki wybrano projekt nadesłany przez Stefana Osieckiego, wybitnego
ówczesnego taternika i andynistę, z zawodu architekta.
Początkowo akcja GOT nie rozwijała się najlepiej. W
sezonie 1935 zdobyto raptem 55 odznak, w następnych zaś latach niewiele więcej
(1936 - 133 odznaki, 1937 - 165, 1938 - 105). Wzrost ilości zdobywanych odznak
nastąpił dopiero po wojnie. Wprawdzie w roku 1948, kiedy akcję GOT wznowiono,
zdobyto tylko 52 odznaki, ale już w roku następnym zdobyto ich 857, w roku zaś
1950 osiągnięto liczbę aż 4984 odznak. Były to ostatnie odznaki zdobyte w ramach
działalności PTT, z końcem bowiem owego roku doszło do połączenia dwóch
największych organizacji turystycznych w Polsce: Polskiego Towarzystwa
Tatrzańskiego oraz Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, i powstania Polskiego
Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, które stało się spadkobiercą ideologii
obu wspomnianych Towarzystw.
W nowym Towarzystwie sprawy gór i turystyki górskiej,
w tym także Górskiej Odznaki Turystycznej, znalazły się w gestii Komisji
Turystyki Górskiej Zarządu Głównego PTTK. Akcja GOT PTTK doznała tam, a także na
niższych szczeblach organizacyjnych nowego Towarzystwa tak gorącego poparcia, że
niebawem nastąpił jej niebywały rozkwit. Kiedy w PTTK pojawiły się również inne
odznaki turystyczne, mające na celu popularyzację także innych dyscyplin
turystycznych, GOT stała się pośród nich najbardziej popularna i ten stan rzeczy
utrzymuje się aż po chwilę obecną.
Od chwili swoich narodzin GOT dzieliła się na dwa
rodzaje: małą i dużą, przy czym w odznace małej funkcjonowały trzy stopnie:
brązowy, srebrny i złoty, w dużej zaś tylko dwa: srebrny i złoty.
W miarę rozwoju akcji GOT i zdobywania przez odznakę
popularności pojawiały się nowe kategorie GOT. W 1962 r. dla zachęcenia
utrzymywania kontaktu z odznaką przez zaawansowanych zdobywców GOT wprowadzono
do regulaminu odznaki możliwość uzyskiwania wyróżnienia "Za wytrwałość",
przyznawanego za spełnienie określonej krotności wymogów na dowolny stopień
odznaki.
W 1975 r. KTG ZG dokonała kolejnej modyfikacji
regulaminu odznaki. Generalne zmiany dotyczyły ilości jej rodzajów i stopni.
Nowy regulamin, obowiązujący od 1977 r., wprowadził popularną GOT jako pierwszy
rodzaj w kolejności zdobywania oraz uzupełnił GOT dużą o stopień brązowy.
Wprowadzone zmiany jeszcze bardziej umocniły
pozycję GOT pośród innych odznak PTTK.
W roku 1986, pięćdziesiątym drugim istnienia odznaki,
zdobyta została milionowa GOT. Jej zdobywcą został Andrzej Mazur z Żor koło
Rybnika, przodownik GOT.
A tak wygląda 5 losowych stopni z odznak GOT:
Źródło: www.cotg.krakow.pl
Trasy punktowane GOT | Regulamin GOT PTTK | Regulamin Przodownika Turystyki Górskiej
|
|